Σήραγγα Κουμπουργιανίτικου πρός Αχελώο

3.Ας μου επιτραπεί η παράθεση κάποιων τεχνικών στοιχείων, που φυσικά δεν είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν οι αναγνώστες σας. Η σήραγγα εκτροπής, όπως  είναι λογικό, κατασκευάζεται πριν από κάθε άλλη εργασία, προκειμένου να παρακάμψουμε την ροή του ποταμού στο σημείο που θέλουμε να κατασκευάσουμε ένα φράγμα. Είναι κατά βάση προσωρινό έργο και η διάρκεια λειτουργίας του είναι 3 , 4 , 5 το πολύ χρόνια, μέχρι να ολοκληρωθεί το φράγμα. Μετά φράζεται η είσοδός της και παραμένει (μη συντηρούμενη πλέον) για την ακραία περίπτωση που θα χρειαστεί να αδειάσει η λίμνη που θα σχηματιστεί ανάντη του φράγματος. Η διατομή της σήραγγας υπολογίζεται με δεδομένα το πολύ 10ετίας, δηλαδή η σήραγγα εκτροπής  δεν είναι ικανή να διοχετεύει αυξημένες παροχές με πρόβλεψη 50 ή 100 ή περισσοτέρων ετών, στοιχεία που λαμβάνονται υπ’ όψη μόνον για την κατασκευή και λειτουργία του φράγματος. Στην περίπτωσή μας όμως και οι δύο σήραγγες εκτροπής λειτουργούν για περισσότερα από 35 χρόνια(!!) και είναι ευτύχημα ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν παρατηρήθηκαν – για τον Αχελώο κυρίως – υπερβολικά μεγάλες παροχές. Αν δει κανείς από αεροφωτογραφίες το πλάτος της κοίτης του Αχελώου μετά την γέφυρα Κοράκου, μπορεί να εκτιμήσει εύκολα τις τεράστιες ποσότητες νερού που είναι ικανός να κατεβάσει ο Αχελώος σε κάποιες (έστω και λίγες) χρονιές.

4.Την τελευταία 10ετία, έγινε τουλάχιστον μια κατάπτωση εντός της σήραγγας μεταφοράς νερού προς την Θεσσαλία Συκιάς – Πευκοφύτου, στο μη επενδεδυμένο τμήμα της (που είναι και το μεγαλύτερο), χωρίς να γνωρίζουμε ακριβή στοιχεία (μήκος, όγκο κατάπτωσης κλπ) και αν η βλάβη θεωρείται επισκευάσιμη  ή όχι. Γνωρίζουμε μόνον ότι η αρμόδια υπηρεσία προχώρησε σε σχετικές ενέργειες για την διερεύνηση του γεγονότος, χωρίς να ανακοινώσει επισήμως κάποια στοιχεία.

Πάντως εντός της σήραγγας, όλα αυτά τα χρόνια συγκεντρώνονται σημαντικές ποσότητες νερών που προέρχονται από διαρροές των ανεπένδυτων τοιχωμάτων της, νερά που με ευθύνη του τελευταίου αναδόχου αντλούνται και οδηγούνται στην έξοδο της σήραγγας καταλήγοντας μετά από σχετικές διευθετήσεις στον Πάμισο ποταμό,  στην θέση όπου βρίσκεται ο συνοικισμός της Δρακότρυπας Τριγώνα.

Τα νερά αυτά κατά την ροή τους εντός της σήραγγας υποσκάπτουν τα ανεπένδυτα τμήματα σιγά  σιγά,  δημιουργώντας επικίνδυνες καταστάσεις.

Επιπλέον να υπενθυμίσω ότι το 2015, λόγω της μειωμένης παροχετευτικής ικανότητας της σήραγγας εκτροπής του Κουμπουριανίτικου, αυτός υπερχείλισε και ελάχιστα έλλειψε ώστε τα νερά του μέσω της κάθετης σήραγγας Αγορασιάς να οδηγηθούν εντός της κύριας σήραγγας Πευκοφύτου και  να καταλήξουν στον συνοικισμό Τριγώνα της Δρακότρυπας με συνέπειες που κανείς δεν θέλει ούτε να σκέπτεται. .
Για τις εξαιρετικά δυσμενείς συνέπειες όλων των παραπάνω περιγραφομένων, η εφημερίδα σας έχει δημοσιεύσει πάρα πολλά άρθρα.

Ενδεικτικά αναφέρω τις εκκλήσεις του τέως Δημάρχου Αργιθέας κ. Λάμπρου Τσιβόλα (Ν.Α. 10-11-2016, 16-10-2017, 2-3-2018,  1-11-2018), την σημαντική ανάλυση των κινδύνων από τον πρώην δήμαρχο Μουζακίου κ. Γ. Κωτσό (29-11-2017), το κατατοπιστικό σημείωμα του κ. Κώστα Γκούμα (29-5-2016), την αγωνία και έκκληση για αντιμετώπιση του κινδύνου καταστροφής της σήραγγας μεταφοράς νερών από τον Αχελώο στην Θεσσαλία του προέδρου των εργαζομένων κ. Αλεξ. Μαντζιάρα (19-10-2018) και τέλος σχετικό δικό μου δημοσίευμα (2-11-2018).

5. Η Ειδική Υπηρεσία του υπουργείου, γνωρίζοντας τα προβλήματα που παρουσιάζονται σε περιπτώσεις πολύχρονων καθυστερήσεων της κατασκευής των  έργων, το 2010 (μια χρονιά μετά την τελευταία διακοπή των εργασιών, αλλά και 26 χρόνια μετά την κατασκευή των σηράγγων εκτροπής) συνέστησε μια επιτροπή διερεύνησης η οποία αφού εξέτασε επί τόπου όλα τα τμήματα του έργου κατέληξε σε κάποια συμπεράσματα της κατάστασής του και διετύπωσε μια σειρά παρατηρήσεων – συστάσεων.

Δυστυχώς δεν διαθέτω το σχετικό τεύχος παρατηρήσεων του ελέγχου αυτού. Κάποιες από αυτές όμως αναφέρονται στη νέα μελέτη που ανέθεσε το 2018 πλέον η Ειδική Υπηρεσία σε σύμπραξη μελετητικών γραφείων μετά από νέες πλημμύρες, φθορές και καταστροφές, προκειμένου να διερευνήσουν τα προβλήματα που εμφάνιζαν τότε τα έργα και να κάνουν σχετικές προτάσεις.  Η τεχνική περιγραφή της κατάστασης στην οποία βρισκόταν το ημιτελές έργο του φράγματος Συκιάς το 2019 μαζί με την αναφορά των υφιστάμενων κινδύνων και την τυχόν αστοχία των προφραγμάτων προστασίας του έργου, περιλαμβάνονται σε ένα τεύχος του οποίου παραθέτω ενδεικτικά την τελευταία σελίδα, όπου αναγράφονται τα συμπεράσματα των μελετητών.

Συνοπτικά η μελέτη  αναφέρει ότι α) στην σήραγγα εκτροπής (Νο5) του ποταμού Αχελώου (βλέπε χάρτη έργων), αν και στην είσοδό της δεν παρατηρήθηκαν επιχώσεις, στην διάρκεια της λειτουργίας της είχε «πνιγεί» αρκετές φορές, με το νερό να φθάνει αρκετά μέτρα πάνω από την οροφή της. Μεταφέρει επίσης ανεπιβεβαίωτες αναφορές για αποκάλυψη του σιδηρού οπλισμού του δαπέδου της και β) στην σήραγγα εκτροπής (Νο4) του Κουμπουριανίτικου ποταμού, η διατομή της εισόδου της είναι καλυμμένη περισσότερο από το μισό της με αμμοχάλικα, φαινόμενο που είχε διαπιστωθεί και από την επιτροπή εμπειρογνωμόνων του 2010, όπως σημειώνει. Σε ό,τι έχει σχέση με τα προφράγματα προστασίας, διαπιστώνει προβλήματα διηθήσεων και υδατοπερατότητας στους πόδες και στο σώμα των προφραγμάτων, πράγμα που είχαν διαπιστώσει και οι εμπειρογνώμονες το 2010. Επισημαίνει σημαντικούς κινδύνους υπερπήδησης των προφραγμάτων καθώς και την εσωτερική τους διάβρωση καθώς και έμφραξης της σήραγγας του Κουμπουριανίτικου, κίνδυνοι που όπως ρητά αναφέρει μετά από 10 χρόνια (έως το 2028) θα αυξηθούν υπέρμετρα, αν δεν ληφθούν άμεσα κάποια μέτρα.

Τέλος η μελέτη αναφέρεται στις συνέπειες αστοχίας (θραύσης) των προφραγμάτων σε περίπτωση καθόδου μεγάλων ποσοτήτων νερού, που αν συμβεί θα επιφέρει καταστροφές των γεφυρών Κοράκου, Αυλακίου και Τέμπλας (οι δυο τελευταίες στέκουν εκεί από το 1900 περίπου), του ιδιωτικού υδροηλεκτρικού έργου της Δαφνοζωνάρας αλλά και διαφόρων κτισμάτων εκατέρωθεν και πλησίον της κοίτης του Αχελώου, καταλήγοντας ότι θα απαιτηθεί εκπόνηση ειδικής μελέτης για την εκτίμηση (και αντιμετώπιση) των αναμενόμενων πλημμυρικών φαινομένων. Όλα αυτά στα τέλη του 2018 – αρχές του 2019, δηλαδή τρία χρόνια πριν.

6. Σήμερα λοιπόν, τον Φεβρουάριο του 2022 πλέον, ανακοινώθηκε από το Υπουργείο η ανάθεση κατεπειγουσών εργασιών στα ημιτελή έργα για την αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων με εξαιρετικά ανεπαρκή προϋπολογισμό για την αντιμετώπιση των εντοπισμένων προβλημάτων, ύψους μόλις 1,88 εκ. ευρώ. Να σημειώσω εδώ ότι το έργο μελετήθηκε επί υπουργίας του κ. Σπίρτζη (δηλαδή το 2019, ίσως και νωρίτερα), εγκρίθηκε από τον σημερινό υπουργό κ. Καραμανλή το 2020 (βλέπε δημοσίευμα Ν.Α. της 19-10-2020), δημοπρατήθηκε το 2021 και ανατέθηκε το 2022. Δυστυχώς έτσι αντιλαμβάνεται το Υπουργείο το κατεπείγον.

Πέραν αυτών όμως και παρά τις προειδοποιήσεις επιτροπής και μελετητών,  το έργο δεν δημοπρατήθηκε αποκλειστικά ως «σωστικό» για τα ημιτελή έργα του φράγματος Συκιάς. Μόνον το 42% του προϋπολογισμού αφορά εργασίες απομάκρυνσης επιχώσεων και μόνον στην σήραγγα εκτροπής του Κουμπουριανίτικου, ενώ  δεν  προβλέπεται καμιά εργασία καθαρισμού ή αποκατάστασης βλαβών στην σήραγγα εκτροπής Αχελώου.  Τα περισσότερα χρήματα (το 58%) προορίζονται γα να καλύψουν τις δαπάνες κάποιων εργασιών και ενεργειών που αφορούν μέτρα πρόληψης και ασφαλείας για τα επόμενα τρία χρόνια (βλέπε και δημοσίευμα Ν.Α. 17-2-2022 της ομάδας του site Υ.Π.Ε.ΘΕ) .

Έτσι έχουν σήμερα τα πράγματα. Νομίζω λοιπόν ότι όσοι αναγνώστες σας είχαν την υπομονή να διαβάσουν τα παραπάνω, μπορούν να βγάλουν τα συμπεράσματά τους. Επιγραμματικά μόνον θα ήθελα να σημειώσω (όπως και πολλοί άλλοι μέχρι σήμερα ανέφεραν), ότι πλέον η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο πρέπει να πάρουν ΑΜΕΣΑ τις αποφάσεις τους.

Αν δηλαδή θα προχωρήσουν στην ολοκλήρωση των έργων στο φράγμα Συκιάς και στην σήραγγα Πευκοφύτου ή όχι. Αν η απόφασή τους είναι η ολοκλήρωση (με όλα τα οφέλη για την εθνική οικονομία που πολλές φορές παρατέθηκαν σε δημοσιεύματα της εφημερίδας σας από πολύ πιο ειδικούς από μένα), πρέπει πολύ σύντομα  να προχωρήσουν σε σωστικές εργασίες μέχρι να ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες μελέτες για την αποπεράτωση των έργων, με τα νέα πλέον δεδομένα σχετικά με το ύψος του φράγματος σε συνδυασμό με στην διάσωση του μοναστηριού του Μυρόφυλλου και τον όγκο προς εκτροπή νερών στην Θεσσαλία, καθώς και το τι θα γίνει από κει και μετά με την ολοκλήρωση της σήραγγας Πευκοφύτου, με το φράγμα Μουζακίου, την δημιουργία λίμνης, την αντλησιοταμίευση κλπ.

Αν πάλι η απόφαση θα είναι αρνητική, τότε πάλι ΑΜΕΣΑ πρέπει να προχωρήσουν εργασίες καθαίρεσης των ημιτελών έργων και η απομάκρυνση όλων των προϊόντων καθαίρεσης και επικάθισης, πριν η φύση από μόνη της προχωρήσει σε βίαιη παράσυρσή τους με όλες τις συνέπειες που αναφέρει η σχετική μελέτη που συνοπτικά παρέθεσα παραπάνω. Η όποια καθυστέρηση ενέχει πλέον    σοβαρότατους κινδύνους και το μόνο που θα μείνει μετά από μια καταστροφή είναι (κλαίγοντας  επάνω από το χυμένο γάλα) να ψάχνουμε να βρούμε ποιοί είναι υπεύθυνοι για το γεγονός ότι εκτός από τις σημαντικές δαπάνες που έγιναν για το ημιτελές φράγμα, χάθηκαν γέφυρες – μνημεία (Τέμπλα – Αυλάκι), υδροηλεκτρικό σε λειτουργία (Δαφνοζωνάρα), σπίτια, καλλιέργειες κλπ.

Ο υφυπουργός κ. Χρ. Τριαντόπουλος, στον οποίο (όπως γράφτηκε ανεπίσημα) ανατέθηκε από τον πρωθυπουργό να δει συνολικά το θέμα και να κάνει σχετικές εισηγήσεις, αυτή τη φορά ας μην το αντιμετωπίσει ως αρμόδιος για τις αποκαταστάσεις ζημιών από φυσικές καταστροφές, αλλά ας γίνει έστω και μια φορά ο υφυπουργός της πρόληψής τους.

Ευχαριστώ για την φιλοξενία

Γιώργος Β. Μπαρμπούτης]

ΠΗΓΗ  : ΝΕΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ