ΑΦΙΕΡΩΜΑ - Γιώργος Χατζηλάκος : Κεφάλαιο ΣΤ. Οι παρατηρήσεις του Γ. Χατζηλάκου σε ιστορικό σύγγραμμα του Κώστα Καραμανλή

Κάποια περίοδο περιέπεσε στην αντίληψη του Γιώργου Χατζηλάκου ένα σύγγραμμα του Κώστα Καραμανλή με τίτλο « Ο Ελευθέριος Βενιζέλος κι οι εξωτερικές μας σχέσεις, 1928-1932» το οποίο ουσιαστικά βασίστηκε στην διδακτορική διατριβή του Κ.Κ. (μετέπειτα Πρωθυπουργού) στο TUFTS University, το έτος 1984.  Ο Γ.Χ. το διάβασε με προσοχή και στο αντίγραφο που διαθέτουμε είχε πάμπολλες υπογραμμίσεις και χειρόγραφα σχόλια.  Μία βασική διαφωνία που είχε επί του κειμένου ήταν σχετικά με το εάν έγινε πράξη ή όχι η ολοκλήρωση των έργων του μεσοπολέμου στη Θεσσαλία.

       Συγκεκριμένα, ο Κ.Κ. στο σύγγραμμά του αναφέρει για το θέμα αυτό :

       «Κι εδώ πάλι, όπως και στην περίπτωση του δανείου Seligman, που ήδη εξετάσαμε, οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί ήλθαν σε σκληρό ανταγωνισμό.  Μερικές φορές το παιγνίδι παιζόταν «κάτω από το τραπέζι», και όχι πάντοτε με τα πιο τίμια μέσα επιρροής.  Οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορούνταν για σκληρότητα και αντισυμβατική συμπεριφορά.  Και οι δύο τελικά εξευμενίστηκαν, ενώ στην επιφάνεια δεν εγκατέλειψαν ούτε στιγμή την επίφαση της καλοπιστίας, των φιλικών αισθημάτων και του πνεύματος συνεργασίας.

        Όλη αυτή η σειρά των γεγονότων είχε προκληθεί από την φιλοδοξία του Μεταξά να εκσυγχρονίσει το οδικό δίκτυο της χώρας.  Ο Μιχαλακόπουλος προσέφερε έπειτα το εγγειοβελτιωτικό πρόγραμμα στους Αμερικανούς, φοβούμενος τις αντιδράσεις τους για την ανάθεση της σύμβασης της οδοποιϊας.   Τέλος, ο Βενιζέλος έβαλε τα πράγματα σε τάξη, προς όφελος της Ελλάδος, φυσικά.  Επί πλέον, η Ελλάς απέκτησε μία από τις πιο εύφορες εκτάσεις της στον Στρυμόνα, προς ανακούφιση εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων. Ο ρεαλισμός και η ευελιξία του Βενιζέλου είχαν και πάλι ωφελήσει σε τεράστιο βαθμό την χώρα.  Τα εγγειοβελτιωτικά έργα της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και της Κρήτης δεν έφτασαν ποτέ στο στάδιο της πραγματοποίησης, εξ αιτίας της επακολουθησάσης οικονομικής κρίσης.  Υπό την έννοια αυτή, το συμβόλαιο Boot έμεινε γράμμα νεκρό, όπως ίσως σχεδίαζε από την αρχή ο Βενιζέλος.»

        Ο Γ.Χ. για τα έργα της Boot και τις προθέσεις του Ελευθέριου Βενιζέλου σχολιάζει :

«Το 1ο ερώτημα είναι : Πώς και γιατί λέει αυτά αφού τα εγγειοβελτιωτικά φτάσαν στην πραγματοποίησή τους.  Άρχισαν να κατασκευάζονται το 1932-33 (εφαρμογή μελέτης και του εδάφους, μεταφορά μηχανικού εξοπλισμού, εγκατάσταση εργοταξίου και άλλες εργασίες υπαίθρου) και συνεχίσθηκαν με γοργό ρυθμό μέχρι το 1952 (με διακοπές μόνο λόγω των πολεμικών γεγονότων).

Το 2ο ερώτημα είναι : Ο νόμος 4500 της 26-28/3/1930 κυρώνει τη σύμβαση της 17.12.29 («δια την μελέτη και εκτέλεση υδραυλικών έργων στη Θεσσαλία»).  Όλα αυτά δείχνουν πως ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν θέλησε τη σύμβαση γράμμα κενό αλλά αντίθετα γράμμα «ουσιαστικό».

Το 3ο ερώτημα είναι : Που στηρίζει ο Κ.Κ. πως ο Ελευθέριος Βενιζέλος (ίσως σχεδίαζε) να παραμείνει η σύμβαση γράμμα κενό ;  Αυτό είναι μια προσβολή στη μνήμη του, που σίγουρα δεν την θέλει ο Κ.Κ., αφού τόσο εγκωμιαστικά μιλάει για τον Ε.Β. στη μελέτη του».

Επιπλέον, σε μια συνάντηση που είχε η ΠΑΣΕ Έργων Αχελώου στις 11/11/1999 με τον Κώστα Καραμανλή ως αρχηγό της Ν.Δ. στην οδό Ρηγίλλης, στην οποία συνάντηση συμμετείχε και ο Γ.Χ. , μετά την λήξη των τοποθετήσεων και ενώ αποχωρούσε η αντιπροσωπεία, ο Γ.Χ. προσπάθησε να  μιλήσει στον Καραμανλή για τις παρατηρήσεις επί του βιβλίου του αλλά ο χρόνος του Κ.Κ. δεν το επέτρεψε και το θέμα έμεινε εκεί. (Αυτό είναι και το ζήτημα στο οποίο αναφέρεται και ο Κώστας Τζανακούλης για το βιβλίο του Κ.Κ, στο τέλος της μαρτυρίας του στο επόμενο κεφάλαιο Ζ )

Το περιστατικό με τον Κ.Κ. αποδεικνύει για μια ακόμη φορά την επιμονή του Γ.Χ. για σεβασμό στην ιστορική αλήθεια και την ακρίβεια που επιβάλλεται όταν κάποιος παρουσιάζει δημόσια τις θέσεις του, έστω και εάν αυτός βρίσκεται σε υψηλότατα αξιώματα, όπως συνέβη με τον Κ. Καραμανλή. 

 

Φωτογραφίες: 
Χατζηλάκος, Πατάκης, Γκούμας, Τζανακούλης, Σιούφας, Καραμανλής, Τσιτουρίδης, Αναγνωστόπουλος, Τέγος, Μπαρμπούτης, Πρίντζος