Το τελευταίο χρονικό διάστημα και με αφορμή την σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που εκδόθηκε για την κοστολόγηση και τιμολόγηση υπηρεσιών του νερού - πλαίσια των υποχρεώσεων της χώρας μας για εφαρμογή της οδηγίας 60/2000 της Ε.Ε. και του Ν. 3199/2003 - ο ιστότοπός μας ασχολήθηκε εκτενώς με το θέμα (δες σχετική ανάρτηση) {1}.  

Πρόσφατα έγινε συζήτηση στη Βουλή, σε ειδική συνεδρίαση της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων για το ίδιο θέμα. Η ΚΥΑ αποτέλεσε τη βάση για τη συζήτηση, στην οποία ακούστηκαν πολλές και ποικίλες απόψεις για το υδατικό πρόβλημα και για πολλά άλλα ζητήματα που συνδέονται με τη διαχείριση του (ύδρευση, Γεωργία/αρδεύσεις, περιβάλλον, κοινωνικές επιπτώσεις, φορείς χρηστών, θεσμικό πλαίσιο κλπ). Δυστυχώς, μια απλή ανάγνωση των σχετικών πρακτικών {2}, μας οδηγεί στο να μην είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον του υδατικού τομέα, παρότι τα νερά αντικειμενικά επηρεάζουν καθοριστικά τη ζωή μας. 

Ας γίνουμε συγκεκριμένοι.

1. Η πρωτοβουλία για τη συζήτηση και κυρίως για τις σχετικές αποφάσεις σε τιμολόγηση-κοστολόγηση αναλήφθηκε μετά από μεγάλο διάστημα καθυστερήσεων, εντελώς οριακά, για να μην υποστούμε τις επιπτώσεις – όπως λέχθηκε – της «αιρεσιμότητας», δηλαδή την μη χρηματοδότηση των έργων του τομέα αυτού.

Αυτό από μόνο του είναι πρόβλημα.  Όταν δεν πιστεύεις βαθιά σε μια πολιτική διαχείρισης υδάτων, δεν σχεδιάζεις έγκαιρα, δεν παρακολουθείς συστηματικά την εφαρμογή των αποφάσεων και των μέτρων που «επιβάλλεις», δεν οργανώνεις συνολικά την πολύμορφη προσπάθεια που απαιτείται, τότε και οι ελπίδες να πετύχεις κάτι καλό είναι συνήθως περιορισμένες και δυστυχώς στη χώρα μας τα πράγματα στον υδατικό και περιβαλλοντικό τομέα βρίσκονται εδώ και δεκαετίες σε παθογένεια, χωρίς βεβαίως να παραγνωρίζουμε κάποιες πρωτοβουλίες όπως π.χ. εκείνη του 2010 για εκπόνηση των Σχεδίων Διαχείρισης και κάποιες άλλες μεμονωμένες δράσεις.

Το πρώτο συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι η προσπάθεια προσαρμογής στις απαιτήσεις της οδηγίας είναι αποσπασματικές χωρίς να συνοδεύονται από την αναγκαία σταθερή και ενιαία πολιτική στη διαχείριση των υδάτων.  Στην πραγματικότητα μας έχουν «πάρει σβάρνα» οι εξελίξεις και η γύμνια και το αλαλούμ του τομέα Διαχείρισης Υδάτων πλέον δεν κρύβεται με τίποτα.

2. Έκδηλη υπήρξε η «αγωνία» στις τοποθετήσεις αρμόδιων κυβερνητικών παραγόντων να πείσουν ότι δεν υπάρξουν αυξήσεις στην τιμολόγηση του νερού, παρά την καθιέρωση του «περιβαλλοντικού τέλους», του «κόστους ανάκτησης» κλπ.

Όμως ο Ειδικός Γραμματέας Υδάτων κ. Ιάκωβος Γκανούλης ήταν ειλικρινής.  Παραδέχθηκε ότι οι αποφάσεις αυτές επιβάλλονται από «οικονομικούς κύκλους των Βρυξελλών» και τα εργαλεία που προβλέπονται (τέλη, κόστη κλπ) είναι ισχυρά και «επικίνδυνα» στη χρήση τους, χωρίς μάλιστα να εξασφαλίζουν με βεβαιότητα την βιωσιμότητα. Χαρακτήρισε την ανάκτηση του κόστους θέμα «πολιτικό» και διατύπωσε την ευχή για μια κοινωνικά δίκαιη τιμολόγηση μέσω κλιμακωτών τιμολογιών κλπ.

Ειδικά για το περιβαλλοντικό τέλος ο κ. Ι. Γκανούλης παρατήρησε ότι επιβάλλεται μόνο σε περίπτωση που ο υδροφορέας ΔΕΝ έχει καλή ποιότητα.  Εύκολα λοιπόν αντιλαμβάνεται κανείς τους κινδύνους αύξησης τιμών νερού που δημιουργούνται για τη Θεσσαλία λόγω της κατάστασης στην οποία βρίσκονται τα υπόγεια αλλά και τα επιφανειακά νερά από τις υπεραντλήσεις και κυρίως από εκείνες των μη ανανεούμενων αποθεμάτων, καταστάσεις για τις οποίες ο κ. καθηγητής χρησιμοποίησε εκφράσεις του τύπου «έγκλημα», «πτώχευση» κλπ.

Η φιλότιμη προσπάθεια του εκπροσώπου του Υπουργείου κ. Πεκρίδη να συμμαζέψει τις εντυπώσεις στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία και όπως παρατήρησαν κάποιοι Βουλευτές κανείς πλέον δεν πιστεύει στις υποσχέσεις περί «μείωσης» τιμών.

3. Ας δούμε και κάποιες «λύσεις» που υποδείχθηκαν κατά τη συζήτηση που αφορούν και τη Θεσσαλία, ειδικά για τις αρδεύσεις.   Όλοι πλέον, έστω και εάν δεν το διατυπώνουν καθαρά, αναγνωρίζουν ότι τo υδατικό ισοζύγιο σε πολλά υδατικά διαμερίσματα, φυσικά και για τη Θεσσαλία, είναι έντονα αρνητικό.  Χρόνια τώρα και εμείς από τον ιστότοπό μας, με τις λίγες δυνάμεις που διαθέτουμε, προτείνουμε και πιέζουμε αφενός για ενίσχυση της «προσφοράς» με έργα αποθήκευσης και μεταφοράς νερού αφετέρου για μια σχεδιασμένη πολιτική επενδύσεων σε έργα διανομής, νέες τεχνολογίες, μεθόδους περιορισμούς στις καταναλώσεις, μέτρα κ.ο.κ. στο σκέλος της ζήτησης. Τα τελευταία δύο χρόνια, έναντι των απόψεων αυτών, ακούμε συνεχώς από κυβερνητικούς παράγοντες ότι έχουν τη λύση, το μόνο όμως που συγκεκριμενοποιούν είναι ότι δεν θέλουν την μεταφορά από Αχελώο, χωρίς να λένε με ποιο τρόπο θα ισοσκελίσουν το αρνητικό ισοζύγιο.

Στη συζήτηση στη Βουλή ο εκπρόσωπος του Υπουργείου χαρακτήρισε τον τομέα της άρδευσης τον «μεγάλο ασθενή», δεσμεύτηκε όμως πως «δεν θα θέσουμε σε κίνδυνο», αντίθετα θα «πριμοδοτήσουμε» την πρωτογενή παραγωγή.   Εφόσον όμως οι ίδιοι οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης δεν γίνονται συγκεκριμένοι όλα αυτά μοιάζουν με ευχές και αποτελούν επικοινωνιακή διαχείριση. Όταν μάλιστα οι ταμιεύσεις-αποθηκεύσεις νερού καθίστανται έργα εκ των ων ουκ άνευ, είναι τουλάχιστον αντιφατικό κάποιοι πολιτικοί εκπρόσωποι να επικεντρώνουν τις επιλογές τους στα «μικρά» έργα και να τοποθετούνται με γενικότητα κατά των «φαραωνικών» κλπ. Άραγε οι έννοιες αυτές έχουν κάποια προσδιοριστικά στοιχεία, υπάρχουν μήπως προδιαγραφές (π.χ. τεχνικά χαρακτηριστικά, όγκοι ταμίευσης, προυπολογισμοί κλπ) για να αντιληφθούμε επιτέλους ποια είναι για αυτούς τα επιλέξιμα έργα και ποια τέλος πάντων μπορούν να υπερβούν την προκρούστεια και αντιεπιστημονική λογική τους ;

Συμπέρασμα : Για μια ακόμη φορά στη Βουλή σε γενικές γραμμές κινήθηκαν με ευχολόγια, με υποσχέσεις, με ωραιοποιήσεις καταστάσεων. Οι χρήστες νερού (Αυτοδιοίκηση, αγρότες κλπ) φυσικά απουσίαζαν από τη συζήτηση, θα κληθούν όμως να υλοποιήσουν τις πολιτικές και να επιβαρυνθούν τις συνέπειες.  Συνεπώς ο ουσιαστικός διάλογος ανάμεσε σε όλες τις πλευρές είναι πλέον πιο αναγκαίος από ποτέ γιατί η κατάσταση συνεχώς χειροτερεύει.

{1} Σχετικοί σύνδεσμοι με την τιμολόγηση νερού στο ypethe.gr :

http://www.ypethe.gr/news/kostologisi-timologisi-neroy-anagkaios-eksyghr...

http://www.ypethe.gr/archive/kostologisi-timologisi-ypiresion-udatos

{2} Πρακτικά της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων :

http://www.ypethe.gr/sites/default/files/archivefiles/2017_06_26_praktik...